İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin (İTV) fevralın 9-da keçiriləcək növbədənkənar parlament seçkilərində deputatlığa namizədlərə öz təşviqat kampaniyalarını aparmaq üçün müəyyənləşdirdiyi ödənişli efir vaxtı qiyməti namizədlər, siyasi partiyalar, o cümlədən sadə vətəndaşlar arasında ciddi narazılıqla qarşılanıb. Belə ki, yayımlanma vaxtından asılı olaraq İTV-də siyasi reklamın bir saniyəsinin qiyməti 22-65 manat arasında dəyişir. İctimai Radioda isə siyasi reklamın bir saniyəsinin qiyməti 7-25 manat civarındadır. Bu barədə İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin yaydığı məlumatda bildirilir ki, 2015-ci il parlament seçkilərinə nisbətən qiymətlərdə olan artım son 5 il ərzində reklam və televiziya bazarında baş vermiş dəyişikliklər, habelə İTV-nin və İctimai Radionun efirinin xeyli təkmilləşməsi ilə bağlıdır. Eyni zamanda, İTV və İctimai Radionun siyasi reklamın yerləşdirilməsi üçün öz proqram şəbəkəsində dəyişiklik edəcəyi də istisna olunmur. O da qeyd olunur ki, qanuna uyğun olaraq ödənişli siyasi təşviqat üçün nəzərdə tutulan vaxt namizədlər arasında bərabər bölüşdürüləcək.
"İTV hələ də əsas vəzifəsini yerinə yetirmir, ictimai kanal ola bilmir"
Beləliklə, "Hürriyyət" xəbər verir ki, sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini bölüşən Respublikaçı Alternativ Partiyasının (REAL) icra katibi, 12 saylı Qaradağ-Binəqədi-Yasamal Seçki Dairəsindən millət vəkilliyinə namizəd Natiq Cəfərlinin bildirdiyinə görə, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin ödənişli efir vaxtı üçün qiymətləri əlverişsizdir: "İTV özəl kanal olsaydı, bir iradım olmazdı. Amma İTV büdcədən maliyyələşir, vətəndaşlar zatən o telekanalın fəaliyyətinə görə vergi ödəyir. Deməli, vətəndaşın ödədiyi vergi müqabilində seçki kimi önəmli bir məsələdə daha çox informasiya almaq hüququ yaranır. Əslində, İTV-nin yaranması Avropa Şurası ilə danışıqlar və üzvlüyə görə mümkün oldu. Əsas məqsəd ictimai kanal vasitəsi ilə vətəndaşın alternativ informasiyaya çıxış imkanlarının genişlənməsi idi".
Son zamanlar İctimai Televiziyanın fəaliyyətində müəyyən müsbət dəyişikliklərin olduğunu, az da olsa auditoriya toplaya bildiyini vurğulayan REAL-ın icra katibi qeyd edib ki, buna baxmayaraq, İTV hələ də əsas vəzifəsini yerinə yetirmir, ictimai kanal ola bilmir: "Hökumət uzun illər səhv və bərbad informasiya siyasətinə görə vətəndaşlarımızı yerli telekanallardan uzaq salıb. Ölkənin böyük əksəriyyəti Türkiyə və Rusiya kanallarına baxır, onların təsiri altına düşüb. Hətta hökumətin öz mesajları belə, yerli auditoriyaya çatmır, ötürmək istədikləri təbliğat havada qalır. Belə bir şəraitdə seçki kimi önəmli məsələdə auditoriya toplamağa çalışmaqdansa yerli telekanallar yenə çal-çağırla məşğuldurlar. Amma həm onlar, həm də informasiya siyasətinə baxan qalstuklu müəllimlər anlamırlar ki, camaat onların çaldığına yox, Türkiyə və Rusiya kanalların çaldığına oynayırlar. Bu isə məmləkət üçün əlavə təhlükələr doğurur".
"İTV-nin dövlət tərəfindən maliyyələşdiyini nəzərə alsaq, 5 ildən bir keçirilən parlament seçkilərində ödənişli efir vaxtının tətbiq edilməsi heç də düzgün addım deyil"
İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin xalqın siyasi, mədəni maariflənməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən əsas kütləvi informasiya vasitələrindən biri olduğunu vurğulayan Cənubi Qafqaz Təhlükəsizlik və Sülh İnstitutunun sədri, politoloq, 10 saylı Binəqədi üçüncü Seçki Dairəsindən millət vəkilliyinə namizəd Məhəmməd Əsədullazadə "Hürriyyət"ə açıqlamasında bildirdi ki, İTV-nin dövlət tərəfindən maliyyələşdiyini nəzərə alsaq, 5 ildən bir keçirilən parlament seçkiləri, həmçinin dövlət əhəmiyyətli digər proseslərdə ödənişli efir vaxtının tətbiq edilməsi heç də düzgün addım deyil: "Bu, müəyyən qədər siyasi qərardır. Burada əsas faktor ondan ibarətdir ki, seçki zamanı namizədlə xalqın təmasını əngəlləməkdir. İTV-nin tətbiq etdiyi qiymətlərə gəldikdə isə düşünürəm ki, bu, fantastik qiymətdir. Çünki siyasi reklamın bir saniyəsinin qiymətinin 65 manat müəyyən edilməsi əslində o deməkdir ki, efir vaxtı əksər namizədlər üçün bağlıdır və İctimai Televiziya bu efirdə maraqlı deyil. Halbuki siyasi reklamın 1 saniyəsinə görə ağlabatan, real qiymətlər müəyyən edilsəydi, o zaman bu, düşündürücü ola bilərdi. Yəni bu zaman əksər namizədlər İTV-nin ödənişli efir vaxtından istifadə edə bilərdi. Hazırda isə İctimai Televiziyanın tətbiq etdiyi fantastik qiymətlər namizədlərin böyük əksəriyyəti üçün əlçatan deyil. Görünən odur ki, bu, namizədlərin televiziya vasitəsindən istifadə etməməsinə hesablanıb".
"İctimai Televiziya ictimaiyyət üçün açıq olmalı idi, amma təəssüf ki, o, öz xəttindən kənar kurs götürüb"
Növbəti seçkilərdə bu sahədə islahatların aparılacağına ümid etdiyini deyən Məhəmməd Əsədullazadə hesab edir ki, seçki ərəfəsində namizədlərə televiziyalarda pulsuz efir vaxtının verilməsi reallaşmalıdır: "Qeyd edim ki, Azərbaycanda İctimai Televiziya ölkəmiz Avropa Şurasına üzv olarkən götürülən öhdəliklərə uyğun olaraq yaradılıb. Yəni İTV-nin yaradılmasında əsas məqsəd ölkədə siyasi plüralizmi təmin etmək, fikir müxtəlifliyini nümayiş etdirmək və ictimai əsasları təbliğ etmək idi. Bir sözlə, adıçəkilən telekanal ictimaiyyət üçün açıq olmalı idi. Amma təəssüf ki, İctimai Televiziya öz xəttindən kənar kurs götürüb. Digər telekanalları başa düşmək olar, çünki onlar kommersiya xarakterlidir. Lakin İctimai Televiziya sırf milli və dövlətçilik ənənələrinə bağlı olan telekanal olmalıdır. Bu səbəbdən də İTV-nin meydanı həm bələdiyyə, həm parlament, həm də prezident seçkilərində hər bir namizəd üçün açıq olmalıdır".
"Xalqın iştirakçılığının vacib olduğu parlament seçkiləri kimi mühüm siyasi hadisəni İctimai Televiziyanın iqnor etməsi yolverilməzdir"
Müsavat Partiyası başqanının müavini Səxavət Soltanlı da bu qənaətdədir ki, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti seçki təbliğatı üçün pulsuz efir vaxtı ayırmamaqla, pullu efir vaxtının qiymətlərini isə əlçatmaz həddə müəyyənləşdirməklə faktiki olaraq parlament seçkiləri kimi mühüm əhəmiyyətli siyasi hadisəni görməzdən gəlir: "Ölkə əhəmiyyətli siyasi hadisələrə, vətəndaşlar üçün xüsusi əhəmiyyətli məsələlərə dövlət büdcəsindən qidalanan informasiya vasitələrinin, xüsusi ilə İctimai Televiziyanın geniş vaxt ayırmaq borcudur. Xalqın iştirakçılığının vacib olduğu parlament seçkiləri kimi mühüm siyasi hadisəni İctimai Televiziyanın iqnor etməsi yolverilməzdir". Onun fikrincə, İTV, eləcə də AzTV kimi büdcədən maliyyələşən televiziyalar parlament seçkiləri ətrafında müzakirələr və debatlar təşkil etməli, seçkilərlə bağlı xalqı ətraflı informasiya ilə təmin etməli, siyasi alternativləri seçiciyə təqdim etməlidir.
Hurriyyet.org