AYDIN MƏDƏT OĞLU QASIMLI
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
BUGÜN TURANÇILIQ VƏ TÜRKÇÜLÜK İDEYASININ ƏN BÖYÜK İDEOLOQLARINDAN BİRİ, BÖYÜK FİKİR VƏ DÜŞÜNCƏ ADAMI NİHAL ATSIZ BƏYİN ANIM GÜNÜDÜR.
Böyük Türk milliyətçisi Nihal Atsız
Qəhrəmanlıq nə yanlız bir yüksəliş deməkdir.
Nə də yıldızlar kimi parlayıb sönməməkdir.
Ölməzliyi düşünmək boşuna bir əməkdir.
Qəhrəmanlıq saldırıb bir daha dönməməkdir!
Sızlasa da könüllər düşənlərin yasından
Koşaraqdan getməli onların arxasından
Qəhrəmanlıq içərək acı ölüm tasından
İrəliyə atılmaq və sonra dönməməkdir!
(Nihat Atsız)
Türk milliyətçiliyinin 1200 illik bir tarixi var. Bilgə Xaqan və Bilgə Tonyukukla başlayan, Mahmud Kaşğarlı, Əlişir Nəvayi, Fəxrəddin Mübarəkşah, Karamanoğlu Mehmet Bəy, Əhməd Vafik Paşa, Süleyman Paşa, Şəmsəddin Sami Bəy, Nəcib Asim Bəy, Cəlal Nuri Bəy, İsmayıl Qaspıralı, Yusif Akçura, Əhməd Ağaoğlu, Əli bəy Hüseynzadə, Ziya Göyalp və Hüseyin Cavidlə davam etdirilən Türk milliyətçiliyi Nihal Atsızla zirvəyə yüksəlmişdir.
Böyük Türk millətçisi Nihal Atsız 1905-ci ildə İstanbulda anadan olmuş, yüksək təhsil almış, gənc yaşlarından çıxardığı “Atsız Dərgisi” ilə diqqətləri özünə çəkmişdi. 15 may 1931-ci ildən 1932-ci ilin sentyabrına qədər 17 sayı nəşr olunan bu dərgidə məşhur alimlər olan Fuad Köprülünün, Zəki Vəlidi Toğanın, Əbdülqadir İnanın da yazıları dərc edilmişdir. Bir Türkçü dərgi olan “Atsız Dərgisi” Türkiyə Cümhuriyyəti dövründə “Türkçülük hərəkatı”nın öncüllüyünü yapmış, Türk milliyətçiliyinə yeni çalar gətirmişdir. Dərgi çıxan dövürdə ədəbiyyat fakültəsində asistan olan Atsız dərginin 17-ci nömrəsində “Universitetin qara, daha doğrusu, bir sözlə, üz qızardacaq listəsi” adlı məqalə dərc etdirir. Bu məqalədən dolayı, Atsız universitetdən uzaqlaşdırılaraq Malatya orta məktəbinə Türkcə öyrətmən olaraq təyin edilir. Sonra Atsızı Ədirnə lisəsinə göndərirlər. Ədirnədə müəllimlik etdiyi dövürdə o, “Atsız Dərgisi”nin davamı olaraq “Orhun Dərgisi”ni çıxarmağa başlayır.
Türkçülük ideyasını inkişaf etdirmək, Türk milliyətçiliyini gücləndirmək məqsədi ilə nəşr edilən “Orhun Dərgisi” cəmi 9 nömrə çıxmış, “Türk Tarixi Qurumu” tərəfindən hazırlanıb lisələrdə tədris olunan tarix dərsliklərindəki Türk tarixinin gerçəklərinə uymayan məsələləri sənədlərlə ortaya qoyduğundan, dövrün yönəticiləri tərəfindən xoş qarşılanmamış, dərgi qapadılmış və Atsız da işdən çıxarılaraq Nazirliyin əmrinə alınmışdı.
II Dünya müharibəsində qalib çıxan Sovet İttifaqı diktator Stalinin rəhbərliyi ilə Türkiyəyə basqını artırmış, Türkiyənin şərqində ermənilərin istəyi ilə torpaq, boğazlarda isə özünə haqq tələb etməyə başlamış, bütün bunlar da Türkiyənin yerli kommunistlərinin fəaliyyətini genişləndirmiş, dövlət yetkililəri solçuları dəstəkləyərək bütün milliyətçiləri şiddətli təqib etməyə və cəzalandırmağa başlamışdı. Belə bir dövürdə Nihal Atsız yenidən “Orhun Dərgisi” ni nəşr etdirməyə balamış, 1944-cü il mart nömrəsinin 15-ci sayında o dövrün Baş Naziri Şükrü Saracoğluna bir açıq məktub dərc etdirərək ölkədəki marksist və kommunistlərin Türkiyə milli maraqlarını zədələyən davranışlarına bir son verilməsi üçün uyarıda bulunmuş, daha sonra dərginin 1944-cü il aprel nömrəsində də Pərtöv Boratov, Səbahəddin Ali və Sədrəddin Cəlal Antel kimi marksistlərin millətin bölünməsinə çalışdıqlarnı faktlarla açıqlamış və dövrün Milli Eyitim Bakanı Həsən Ali Yücəli istefa verməyə dəvət etmişdi. Bu iki açıq məktub Türkiyə daxilində böyük əks-səda yaratmış, sevgi və simpatiya ilə qarşılanmış, Türk milliyətçilərinin yenidən toparlanmasına vəsilə olmuşdu. Nəticədə Atsızın Boğaziçi lisəsindəki ədəbiyyat müəllimliyinə son verilmiş, “Orhun Dərgisi” Bakanlar Kurulunun (Nazirlər Kabineti) qərar ilə qapadılmış, bütün bunlar da azmış kimi, marksist yazıçı Səbahəddin Ali qışqırdılaraq Atsız əleyhinə “həqarət” davası açılmışdır. Bu məhkəmə davası tarixdə “Səbahəddin Ali – Nihal Atsız ” davası ilə yanaşı, həm də “Kommunistlərə qarşı Türkçülük ” davası kimi ad qazanmışdı. 3 may 1944-cü ildə başlayan bu məhkəmə davası ölkəni təlatümə salmış, Atsızı müdafiə məqsədi ilə yurdun hər yerindən millətçi gənclər Ankaraya gəlmiş, iqtidara qarşı o zamana qədər görünməmiş böyük mitinqlər keçirilmiş, yüzlərlə adam həbs edilmiş, Türk milliyətçisi Türkiyə Cümhuriyyətində Kommunizm qarşısında böyük imtahan vermişdi. Məhkəmə Nihal Atsıza 6 aylıq cəza kəsmiş, cəza təcili olaraq yerinə yetirilmişdi. Məhz bu günü -3 May 1944 –cü ili Türk milliyətçiləri yenidən bir və bərabər olmanın işarəsi olaraq bayram elan etmişlər. “Türkçülük, Milliyətçilik Bayramı” olan 3 May bu gün də Türk milliyətçiləri tərəfindən bayram kimi qeyd edilir.
Bu hadisədən sonra Türkiyə Milli Şef İdarəsi milliyətçilərə qarşı hərəkətə keçmiş, xüsusilə 19 may 1944- cü il törənlərində Cumhurbaşkanı İsmət İnönünün milliyətçilərə qarşı sərt ittihamlarla çıxış etməsi, Nihal Atsız və arxadaşlarını vətənə xəyanətdə suçlaması, onlara qarşı sərt tədbirlər görülməsini söyləməsi gözlənilən hücumu gerçəkləşdirmiş, Nihal Atsız, Alparslan Türkeş və İsmət Tümtürk kimi şəxsiyyətlərlə yanaşı, 35-ə qədər seçkin vətən övladı həbs edilmiş, sorğulama bəhanəsi ilə şiddətli işkəncələrə məruz qalmışlar. Cümhurbaşkanı İsmət İnönünün bu nitqləri Türkiyə millətçilik tarixində bir qara ləkə kimi qalacaq. Vətənlərini, millətlərini sevməkdən, Sovet Rusiyasında gəlməkdə olan böyük təhlükəyə diqqəti çəkməkdən başqa heç bir suçu olmayan bu seçkin insanların Türkiyə adı daşıyan məmləkətdə həbs edilib işkəncəyə məruz qalmaları, ölkənin başçısı tərəfindən vətənə xəyanətdə suçlanmaları utancverici bir hadisədir.
Nəhayət, 1950-ci ildə Türkiyədə tək partiya, tək hakimiyyət dövrü sona ermiş, çoxpartiyalı sistem yaranmış, Demokrat Partiyası Adnan Menderesin rəhbərliyi ilə iqtidara gəlmiş, sərt davranışlar yerini dözümlülük və sevgiyə tərk etmiş, fikri çalışmalar sürətlənmiş, “Türk Kültür Dərnəyi”, “Türk Milliyətçilər Dərnəyi”, “Türk Ocağı” kimi Türk mədəniyyətinə, Türk ədəbiyyatına, Türk tarixinə, Türk dilinə xidmət edən təşkilatlar yaradılmış, milli şüurun yenidən canlanmasında önəmli rol oynamışlar. Türkiyə yenidən 60-cı illərdə böyük sarsıntılar keçirmiş, 1965-ci ildən başlayaraq sovetlərin təhriki ilə ölkənin şərq və cənub-şərq bölgəsində bölücü və yıxıcı fəaliyyətlər yenidən başlamış, ciddi boyutlara ulaşmışdı. Belə bir vəziyyətdə Nihal Atsız yenidən açıq mübarizəyə başlayaraq nəşr etdirdiyi “Ötükən Dərgisi”ndə bu bölücü hərəkata qarşı silsilə yazılar dərc etdirmişdir. Bu silsilə yazılarını “Konuşmalar: 1-2-3”, “Bağımsız Kürd dövləti propaqandası”, “ Doğu mitinqlərinin pərdə arxası”, “Satılmışlar”, “Moskva uşaqları” və s. kimi başlıqlarla dərc etdirən Nihal Atsız marksistlərin, Rusiya yönlülərin doğu və güney-doğudakı fəaliyyətləri haqqındakı görüşlərini açıqlamış və yenə də 1 il 5 ay müddətinə həbs cəzasına məhkum edilmişdi. 60 illik çiləli və mücadiləli həyatı bu böyük Türk mücahidini yormuş, yıpratmışdır.
Bir çox elm adamı, yazıçı və gənclik dərnəkləri təmsilçiləri dövrün Cümhurbaşkanı Fəxri Qorutürkə müraciət edərək Atsızın əfv edilməsini xahiş etmişlər. Atsız heç bir suç işləmədiyinə görə əfv diləməmiş, lakin Cümhurbaşkanı Fəxri Qorutürk öz səlahiyyətindən istifadə edərək Atsızın cəzasını əfv etmişdir. Ömrünün qalan 10 ilini Atsız elmi çalışmalara sərf etmiş, sakit bir həyat keçirmişdir.
XX əsr Türk milliyətçiliyinin öndərlərindən olan Nihat Atsız həm də Türk dili və tarixini mükəmməl bilən bir Türkoloq, bir öyrətmən, bir yazıçı və bir şairdir. Türklərin Göy Türk dövrünü özünün məşhur “Bozqurdların ölümü”, “Bozqurdlar diriliyor” və “Ruh adamı” adlı tarixi romanları ilə əbədiləşdirmiş, ən qədim çağlardan başlayaraq Səlcuqluların son dövrünə qədərki dövrü əks etdirən və 1943- cü ildə çap etdirdiyi “Türk ədəbiyyatı tarixi ”adlı əsəri ilə Türk bədii təfəkkürünü şərh etmiş, şeirlərində “Ülkü” (İdeal) mövzusunu ön plana çıxarmış, məqalələrində dövrünün ictimai-siyasi proseslərini əks etdirmiş, bütün yaradıcılığında Türkçülüyü və Turançılığı təbliğ etmiş, özündən sonra Türklük şüuruna sahib Türk millətçilərindən ibarət böyük bir “ordu” qoyub getmişdir. Türk milliyətçilik tarixinin ölməz simalarından olan Nihal Atsız 11 dekabr 1975-ci ildə 70 yaşında İstanbulda vəfat etmişdir. Ruhu şad olsun!
Nihal Atsıza görə, “Ülkü, ilk öncə insanların qəlbinin dərinliklərində doğulur, sonra dastanlaşaraq şüura keçir, böyük mütəxəssislər tərəfindən açıqlanır. Daha sonra böyük qəhrəmanlar onu gerçəkləşdirmək üçün böyük həmlələr yapar. Bu həmlələr sırasında da ülkülü millətlər qəhrəmanlarının ardından könül istəyi ilə koşar.
Bütün uğraşmalar arasında da o millət yürüyər, öncə mənən, sonra maddi cəhətdən irəliləyər, olqunlaşaraq yetkin hala gələr... Milli ülkülərdə azdan çoxa doğru üç dönəm vardır: bağımsızlıq, birlik və fəthlər”.
Türklər üçün savaşı “toy-bayram”, qələmi,fırçanı “oyuncaq” sayan Nihal Atsız sonda belə bir fikir irəli sürür ki, “Şah əsərlər süngülərlə yazılır ancaq!”
Atsıza görə, “Türkçü, Türk irqinin üstünlüyünə inanan kimsədir. Türkü zəfərdən zəfərə ulaşdıran fəzilətlərin hamısı Türkün qanında, ruhundadır. Bu fəzilətlər Türkün daxilində gizli bir şəkildə yaşamaqda, fürsət və imkan aramaqdadır.
Türkçü, sərt yaşamaqdan xoşlanar və ən böyük sərtliyi də göstərər.
Türkçü, təvəzökar olmağa məcburdur, etdiklərinin təqdir edilməsini gözləməz. Çünkü təqdir bəkləmək bir xudbinlikdir.
Türkçü, millətinə bir xidmət edərkən onu bəyənilmək üçün deyil, vəzifə bildiyi üçün yapar .
Türkçülük yüksəlmək üçün deyil, yüksəltmək üçündür. Topluluqlar fədakar fərdlərin çoxluğu sayəsində yüksələr.
Türkçülük bir fikir, bir ideya olduğu qədər bir inancdır. İnanc olduğu üçün də mübahisəsiz olaraq qəbul olunmalıdır.
Türkçü, heç şübhəsiz, Türkdən olar”.
RUHU ŞAD OLSUN .