QARABAĞLI SALEH BƏY - Azərbaycanda yeganə şəxs idi Vatikan Papası onun kitabına rəy vermiş və ön söz yazmışdır. 30 aprel 2013-cü il tarixində vəfat edib.
Allah rəhmət eləsin
Hacıyev Saleh Novruz oğlu və ya ədəbi təxəllüsü ilə Qarabağlı Saleh Bəy. 1921-ci ildə Şuşada zadəgan ailəsində anadan olub. Atası Rusiya diviziyasında zabit olub.
Orta təhsilini Şuşada və Ağdamda alıb. Məktəbi bitirdikdən sonra Ağdam Kənd Təsərrüfatı Texnikumuna daxil olub. Buranı bitirdikdən sonra isə 1939-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsinə qəbul edilib. 1942-ci ildə ali məktəbin üçüncü kursunda olarkən müharibəyə aparılıb. 3 il 2 aylıq əsgərlik müddətində Qafqazdan Şərqi Prussiyaya qədər geniş bir masştabda döyüşüb. Müharibədən sonra isə universiteti “Qırmızı diplom”la bitirib. Bunun ardınca isə Xarici Dillər İnstitutuna daxil olaraq, Alman dili üzrə ali təhsil alıb. Aspirantura təhsilini isə yenidən Kimya üzrə alıb. Namizədlik işində müdafiə etdiyi mövzu bir müddət sonra Elmlər Akademiyası tərəfindən ləğv edilib. Bundan sonra bir müddət elmdən uzaqlaşaraq, Neft Daşlarında işləyib. 3 il burada çalışdıqdan sonra isə yenidən elmə qayıdıb. Bu dəfə fizika sahəsinə. Fizika üzrə həm namizədlik, həm də doktorluq işini isə Moskva Universitetində müdafiə edib. 20 il Sibirdə yaşayıb, işləyib. 1988-i ildə Qarabağ hadisələri başlayandan sonra isə təqaüdə çıxaraq, özünü bütünlüklə elmə, yaradıcılığa həsr edib.
Qarabağlı Saleh bəy sevdiyi millətinə misilsiz əsərlərini bəxş edən böyük insan olaraq "bu dünyaya tüpürüb gedib. Onun yazdığı “Ermənilik” kitabı hər bir soydaşımızın, sülhsevər bəşər övladının stolüstü kitabı olmalıdır.
Kitabda bəşəriyyət üçün təhlükə yaradan erməni qatillərinin, terrorçularının mənfur simaları açıq və sadə dillə sübutla verilib. Saleh bəyin “ermənilik” kitabının bir neçə nüsxəsini İsa Qəmbər Polşaya gələn qonaqlar vasitəsilə mənə göndərmişdi. Həmin kitabın birini Azərbaycanın görkəmli insanlarından olan Mirzə Xəzərə bağışladım. Sonra Mirzə müəllimlə “Ermənilik” kitabını müzakirə etdik və Mirzə müəllim bu kitabın olduqca qiymətli bir tədqiqat əsəri olduğunu bildirdi. Kitabı bir necə dəfə oxuduqdan sonra qərara gəldim ki, bu kitabı başqa dillərə çevirib çap etdirsəm, çox faydalı olar. Qarabağlı Saleh bəyin “Ermənilik” kitabı 1997-ci ildə Polşanın slavyanisti Yeji Florcikiyevic tərəfindən polşa dilinə tərcümə olunmağa başlandı. İndi tamamlanmayan və çap olunmayan əlyazmaya baxıram və Saleh bəyi düşünürəm...” - E.Mustafazadə...
Onu da bildirək ki, Saleh bəyin kitabları bu gün Oksfordda dərslik kimi istifadə edilir..
